Trong thiết kế nội thất, xu hướng sử dụng vật liệu tự nhiên không chỉ thể hiện một gu thẩm mỹ tinh tế mà còn là lời phản hồi rõ ràng cho nhu cầu sống chậm, sống xanh và sống có chiều sâu. Bài viết này của Sawa deesign sẽ đi thẳng vào trọng tâm: phân tích các loại vật liệu tự nhiên trong thiết kế nội thất hiện đại, ưu điểm của chúng, cũng như cách sử dụng hiệu quả trong từng loại không gian.
Gỗ tự nhiên
Trong tất cả các loại vật liệu, gỗ tự nhiên luôn giữ vị trí trung tâm. Không gian sử dụng gỗ luôn tạo cảm giác ấm cúng, chắc chắn và có chiều sâu. Mỗi loại gỗ – từ sồi, óc chó, thông đến lim, gõ đỏ – đều có đường vân, màu sắc và đặc tính riêng biệt. Điều này giúp các thiết kế nội thất trở nên sống động và không trùng lặp.
Gỗ tự nhiên không chỉ bền theo thời gian mà còn đẹp dần theo tuổi. Màu sắc gỗ sẽ thay đổi nhẹ theo năm tháng, tạo nên vẻ đẹp có chiều sâu và tính cá nhân hóa cao. Đây là yếu tố mà gỗ công nghiệp không thể thay thế hoàn toàn. Ngoài ra, gỗ cũng có khả năng điều hòa không khí, không gây dị ứng và mang lại cảm giác gần gũi cho người sử dụng.
Tuy nhiên, sử dụng gỗ đòi hỏi kỹ thuật xử lý tốt để chống cong vênh, mối mọt và co ngót. Nếu bảo quản đúng cách, các món đồ nội thất từ gỗ tự nhiên có thể dùng hàng chục năm mà vẫn giữ được vẻ đẹp ban đầu.
Đá tự nhiên
Đá tự nhiên thường được ứng dụng ở các bề mặt chịu lực hoặc cần tạo điểm nhấn mạnh về thị giác như mặt bàn bếp, bàn ăn, sàn nhà hay tường trang trí. Các loại đá như marble (đá cẩm thạch), granite (đá hoa cương) hay travertine mang lại cảm giác mát lạnh, sang trọng và vững chắc.
Ưu điểm lớn nhất của đá tự nhiên là độ bền cao, khả năng chống thấm và chống trầy tốt nếu được xử lý đúng kỹ thuật. Vân đá cũng là yếu tố tạo nên sự độc đáo – không có hai tấm đá nào giống nhau hoàn toàn, nên khi đưa vào không gian, chúng sẽ trở thành một chi tiết mang dấu ấn riêng biệt.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số loại đá như marble khá xốp và dễ bị thấm màu nếu tiếp xúc thường xuyên với dầu mỡ hoặc chất tẩy rửa mạnh. Việc xử lý bề mặt định kỳ là điều cần thiết nếu muốn duy trì vẻ đẹp lâu dài của đá tự nhiên.
Mây tre
Mây và tre là hai vật liệu bản địa rất quen thuộc trong thiết kế nội thất Việt Nam. Nhờ tính linh hoạt, trọng lượng nhẹ và giá thành hợp lý, mây tre đang quay trở lại mạnh mẽ trong các thiết kế hiện đại theo hướng rustic, tropical hoặc Japandi.
Mây tre không chỉ dùng để làm bàn ghế, đèn trang trí mà còn được ứng dụng trong các vách ngăn, trần nhà, hoặc bề mặt tủ để tạo hiệu ứng thủ công, mềm mại. Màu sắc ấm áp và họa tiết đan xen tự nhiên của mây tre giúp cân bằng thị giác, đặc biệt hiệu quả khi kết hợp với các vật liệu cứng như bê tông, kính hay kim loại.
Một ưu điểm nữa là mây tre có khả năng phân hủy sinh học cao, thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đây cũng là vật liệu dễ bị ẩm mốc, mục nếu không được xử lý chống ẩm và sử dụng trong môi trường có độ ẩm cao.
Gạch đất nung
Trong những năm gần đây, gạch đất nung không chỉ còn là vật liệu cho vùng quê mà đã được ứng dụng tinh tế trong nhiều công trình hiện đại. Màu đỏ cam đặc trưng và bề mặt thô mộc của gạch mang đến cảm giác gần gũi, chân thực và đầy cá tính.
Gạch đất nung thường được dùng làm tường trang trí, lát sân vườn hoặc làm điểm nhấn trong không gian nội thất phong cách cổ điển hoặc bán cổ điển. Với khả năng chống nóng và giữ nhiệt tốt, loại vật liệu này đặc biệt phù hợp với khí hậu nhiệt đới.
Tuy nhiên, cần lưu ý đến khả năng hút ẩm của gạch và phải xử lý kỹ nếu dùng ở các khu vực thường xuyên tiếp xúc với nước. Ngoài ra, độ chính xác về kích thước của gạch đất nung không cao như gạch công nghiệp nên đòi hỏi tay nghề thi công cẩn thận hơn.
Vải lanh, cotton
Trong thiết kế nội thất, vải từ sợi tự nhiên như lanh, cotton, hoặc đay đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên không khí thoải mái, tự nhiên cho không gian. Các loại vải này thường được sử dụng cho rèm cửa, bọc nệm, gối, ga trải giường hoặc khăn trải bàn.
Ưu điểm lớn là sự thông thoáng, dịu nhẹ và không gây kích ứng da. Màu sắc của vải tự nhiên cũng dễ kết hợp với các vật liệu khác, giúp tổng thể nội thất hài hòa và nhẹ nhàng hơn. Đặc biệt, xu hướng thiết kế thân thiện môi trường hiện nay đang khuyến khích sử dụng loại vải không nhuộm hoặc nhuộm bằng thảo mộc để giảm hóa chất trong không gian sống.
Vấn đề của vải tự nhiên là dễ nhăn, dễ bị bạc màu và cần giặt giữ kỹ lưỡng hơn vải tổng hợp. Tuy nhiên, chính sự mộc mạc và không hoàn hảo đó lại là điểm cuốn hút riêng mà các loại vải nhân tạo không thể thay thế.
Gốm sứ thủ công
Gốm sứ không chỉ là vật dụng sử dụng hằng ngày mà còn là yếu tố trang trí mang tính bản sắc cao. Các chi tiết gốm sứ thủ công, từ bình hoa, đĩa trang trí đến chụp đèn, giúp tăng chiều sâu văn hóa cho không gian nội thất.
Bề mặt gốm sứ có độ bóng tự nhiên, họa tiết độc đáo và cảm giác mát lạnh khi chạm vào là những điểm khác biệt rõ rệt so với vật liệu công nghiệp. Ngoài ra, gốm sứ còn tượng trưng cho sự bền vững vì có tuổi thọ rất dài nếu không va chạm mạnh.
Hiện nay, nhiều kiến trúc sư sử dụng gốm như một phần của tường, trần hoặc sàn để tạo điểm nhấn, nhất là trong các công trình mang tính nghệ thuật cao hoặc nhà ở mang phong cách địa phương đặc trưng.
Xu hướng sống xanh thúc đẩy vật liệu tự nhiên
Tăng trưởng dân số và sự đô thị hóa khiến con người ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường sống. Việc sử dụng vật liệu nội thất tự nhiên không chỉ mang lại cảm giác gần gũi mà còn góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Xu hướng thiết kế nội thất hiện nay đang dịch chuyển từ cái đẹp hình thức sang giá trị lâu dài và sự tương tác giữa con người – vật liệu – không gian. Vật liệu tự nhiên trở thành cầu nối giữa kiến trúc và thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện đại, giữa thẩm mỹ và tính ứng dụng.
Đọc thêm bài viết: Thiết kế nhà trong ngõ luôn đủ sáng: Giải pháp thực tế
Kết luận
Dù công nghệ ngày càng phát triển và vật liệu nhân tạo ngày càng đa dạng, nhưng các loại vật liệu tự nhiên trong thiết kế nội thất vẫn giữ vai trò trung tâm trong thiết kế nội thất hiện đại.
Không chỉ bởi yếu tố thẩm mỹ mà còn vì giá trị tinh thần, tính bền vững và sự kết nối với tự nhiên mà chúng mang lại. Khi lựa chọn vật liệu cho không gian sống, hãy cân nhắc đến cảm giác, môi trường và thời gian sử dụng, vì đó mới là những yếu tố quyết định sự “bền đẹp” thực sự.
